واقعیت این است که «ما یک سابقهی تلخی داریم؛ در یک دوران طولانی، ژنِ ناتوانی، ژنِ نمیتوانیم، ژنِ وابستگی به دیگران را در ما تزریق کردند؛ در یک دوران طولانی، از دوران قاجار تا دوران پهلوی، در ملّت ما -همین ملّت بااستعداد- این احساس درونیِ عدم توانایی و عدم قدرت، ایجاد شد؛ و [آن را] در ما -در مجموعهی جامعهی ایرانی- نهادینه کردند؛ این سابقه را ما داریم. نتیجه این شد که ما به عنوان یک ملّت، هویّتمان در ذیل غرب تعریف شد... وقتیکه یک کشوری در ذیل یک قدرتی تعریف شد، همهی امکانات او در واقع به طور خواه یا ناخواه متعلّق میشود به آن قدرت.» ۱۳۹۵/۰۷/۲۸ با انقلاب اسلامی تحولی عظیم در جهت غلبه بر این فضا رُخ داد: «در انقلاب، خودباوری و اعتماد به نفس، به جنگِ وابستگی رفت؛ خدا هم کمک کرد.» ۱۳۹۵/۰۷/۲۸ و البته امروز هم کشمکشی جدی بین دو جریان خودباوری و وابستگی در جریان است.
از سوی دیگر اما وظایف و مسئولیتهای مهمی نیز بر عهدهی نخبگان است. اولین مسئله این است که «تلاش علمی نبایستی متوقّف بشود در دانشگاهها.» ۱۳۹۵/۱۰/۱۳ و علاوه بر این باید حرکتِ پیشرفت علمی با سرعت و شتاب بالا از سوی نخبگان دنبال شود: «ما خیلی عقب هستیم؛ باید سرعتمان آنقدر زیاد بشود که خودمان را بتوانیم به صف جلو برسانیم.» ۱۳۹۵/۰۷/۲۸ جوانان نخبه از سویی باید «مرزهای دانش» را گسترش دهند: «امروز دانش در سطح بشری -نه در سطح کشور- در یک مرزهای مشخّصی قرار دارد؛ خب، ما سهم ایفا کنیم در شکستن این مرزها و جلو رفتن، مرزها را گسترده کردن.» ۱۳۹۷/۰۷/۲۵ و از سوی دیگر باید «تولید علم» را دنبال کنند: «آنچه نیاز هست و بایستی انجام بگیرد آفرینش علم است؛ باید خلّاق باشید، باید تولید کنید علم را... جوان نخبهی ما باید دنبال این باشد: خلّاقّیت در دانش» ۱۴۰۰/۰۸/۲۶ در این زمینه «باید جوری حرکت بکنیم که در یک فاصلهی معقول زمانی ــ بنده چند سال قبل گفتم پنجاه سال بعد ــ ایران در دنیا منبع علم محسوب بشود؛ یعنی اگر کسانی بخواهند به جدیدترین یافتههای علمی دست پیدا کنند، ناچار بشوند فارسی یاد بگیرند..» ۱۴۰۰/۰۸/۲۶
مسئلهی مهم دیگر اما «عبارت است از تعهّد دینی و انقلابی؛ اگر چنانچه این تعهّد دینی و انقلابی نباشد، پیشرفت علمی [بهتنهایی] یک کشور را، یک ملّت را، یک مجموعهی انسانی را خوشبخت نمیکند... اگر بخواهیم کشور، ملّت، جامعهی بشری به سعادت برسد، راهش این است که آرمانهای دینی و آرمانهای الهی را برتر از همهی آرمانها قرار بدهیم.» ۱۳۹۵/۱۰/۱۳ نخبه باید بداند «نخبگی یک نعمت الهی است، یک موهبت خدایی است و نعمت الهی را باید شکر کرد.» ۱۴۰۰/۰۸/۲۶ و در این زمینه توجه به «تقوا» و مراقبت از خود حیاتی است: «نخبگان عزیز خودشان از خودشان مراقبت کنند... جنگ است. از ترور جسمی خطرناکتر، ترور مغزی و فکری است... دانشمند ما اسیر نباید بشود.» ۱۳۹۶/۰۷/۲۶ نکتهی کلیدی دیگر توجه نخبگان به «نیازهای کشور» و ارائهی راهحل علمی برای حل مسائل و مشکلات است: «برخی از مسائل کشور در زمینههای اقتصادی ناشی از کمبودهای تحقیق علمی است؛ جوانهای ما باید وارد بشوند.
البته کلید مهم تحقق همهی اهداف و آرمانهای بلند و حفظ و صیانت از حرکت علمی کشور، مسئلهی «امید» است: «من جدّاً در این زمینه اصرار میکنم؛ هم به شما، هم به اساتید، هم به پیشروان حرکت علمی که نگذارید امیدی که به وجود آمده به پیشرفت علمی در کشور، خدای نکرده اختلال پیدا کند. این جور نباشد که ما مشکلات را به صورت یکطرفه و یکجانبه طرح کنیم، موفّقیّتهای بزرگ را نبینیم... مشکلات هست امّا در کنار این مشکلات، موفّقیّتهای بزرگی وجود دارد.» ۱۳۹۸/۰۷/۱۷ و البتّه باید دانست که «یکی از مایههای مهمّ امید عبارت است از توکّل به خدای متعال؛ اَلعاقِبَةُ لِلمُتَّقین» ۱۳۹۸/۰۷/۱۷
کلام آخر اینکه در پرتو توکل بر خدا و تلاش مجاهدتآمیزِ امیدوارانه فردای ایران اسلامی، فردایی روشن و توأم با دستاوردها و پیروزیهاست: «شک نکنید که فردای ملت ایران و امت اسلامی از امروز بمراتب بهتر است [از اول انقلاب تا امروز] ببینید ملت ایران در همهی عرصههای سیاسی و علمی و اجتماعی و غیره چقدر پیشرفت کرده است؛ بدانید فاصلهی بین پیشرفتِ سالهای آینده با امروز، از این هم بیشتر خواهد بود. ملت روزبهروز پیشرفت خواهد کرد. حرکت ملت ایران در همهی عرصهها حرکت توقف ناپذیری است و انشاءاللَّه بر خط درست و صراط مستقیم هدایت الهی و اسلامی و قرآنی پیش خواهد رفت. آیندهی ملت ایران، آیندهی روشنی است؛ و این بر دنیای اسلام و بر امت اسلامی اثر خواهد گذاشت.»
قوی شدن ایران بهعنوان تنها راه ایستادن در مقابل جهانخواران، قدارهبندان و تروریستهای جهان راهبردی بود که حضرت امام در سال آخر حیاتشان گوشزد کردند. آن روز که شوروی سابق هنوز فرو نپاشیده بود، مطالبه امام «رسیدن مسلمانان به مرز قدرت سوم جهان» بود و امروز زمینه برای تحقق این راهبرد مهیاتر است. امام علاوه بر ایران بر قوی شدن جهان اسلام نیز اصرار داشتند و غرب را دشمن بالقوه همه مسلمانان میدانستند. اکنون و پس از ۳۰ سال رهبر انقلاب باز تنها راه را قوی شدن دانستند، چرا که طرف مقابل جز قدرت، روش و زبان دیگری را نمیفهمد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه دولت انقلابی و مردمی آیتالله رئیسی فرهنگ و توجه به فرهنگ را جزو اصلی کار و خدمت خود قرار داده است، افزود: در مرور جریانهای حاکم بر دولتهای گذشته همیشه این بیم را داشتم که شدت مسائل اقتصادی سبب شود دولت از ماهیت فرهنگی خود فاصله بگیرد و آن چیزی که در متن برنامهریزیها مورد توجه قرار میگیرد، مسائل اقتصادی باشد اما باید مسائل فرهنگی هم در متن باقی بماند.
وی با بیان اینکه با این دست برنامهها باید فضایی را فراهم کنیم که اهالی فرهنگ و هنر بر صدر بنشینند و در راس باشند، تاکید کرد: آیتالله رئیسی با فهم عمیق از علائق مردم این مرز و بوم شعار «ایران قوی» را مطرح کرد که ایران قوی با همنشینی متوازن اقتصاد و سیاست و صدرنشینی فرهنگ به وجود میآید.
اسماعیلی با بیان اینکه ایران قوی وقتی شکل میگیرد که فرهنگ و فرهنگوران در رتبه نخست توجه قرار بگیرد، گفت: در کنار توجه به مسائل معیشتی و اقتصادی نباید اجازه دهیم که فرهنگ به حاشیه و کنار رانده شود.